slim
samen
werken

Agile cultuur: wat betekent het en hoe creëer je het?

Het begrip Agile vliegt je tegenwoordig om de oren en elke leek die enigszins Engels onderbouwd is weet al snel de vertaling te maken naar ‘lenig’ of ‘wendbaar’. Vanuit deze vertaling wordt natuurlijk eenvoudig de behoefte aan Agile gecreëerd; wie wil er immers niet wendbaar of lenig zijn. Echter schuilt er natuurlijk veel meer achter dit begrip dan alleen ieders eigen interpretatie van het begrip zelf. De vraag is dus; wat betekent het nou echt en hoe creëer je een Agile cultuur?

Creëeren van een Agile cultuur

Agile is een mindset

Allereerst is het goed te beseffen dat Agile vooral gezien kan worden als een mindset. Sommigen definiëren het meer als een filosofie. Belangrijk is om eerst het onderscheid te maken tussen een Agile structuur (veelal de raamwerken/werkwijzen die gebruikt worden, zoals Scrum, SAFe, Kanban en al die andere 100+ varianten) en een Agile cultuur (veelal de gedragscomponent, de principes, rituelen, normen & waarden). Laatstgenoemde blijft vaak een uitdaging voor organisaties. Dat heeft alles te maken met het feit dat ‘cultuur’ iets abstracts is. Het is vaak onzichtbaar en uit zich in de ongeschreven regels van de organisatie. Mede hierdoor kan er veel misinterpretatie & -communicatie ontstaan en daarom ligt hier de grote behoefte om middels Agile de cultuur transparant te maken. Door het transparant maken van de cultuuraspecten kan gedrag veiliger beïnvloed worden, zodat de bewustwording van de organisatie zijn verdere werk kan doen.

Cargo Cult Agile

Wellicht heb je er wel eens van gehoord of zit je er zelf middenin: de Cargo Cult. Deze beweging omschrijft een bepaalde set van regels zonder dat men de reden begrijpt van waarom het überhaupt beoefent moet worden. Een van de bekende Cargo Cult voorbeelden is omschreven door Richard Feyman (uit “Surely You’re Joking, Mr. Feynman!“, page 340)

‘In de Stille Zuidzee heerst een vrachtcultus van mensen. Tijdens de oorlog zagen ze vliegtuigen met veel goed materiaal, en dat willen ze nu ook. Dus hebben ze dingen als landingsbanen gemaakt, vuren langs de zijkanten van de landingsbanen, om een ​​houten hut te maken waar een man in kan zitten, met twee houten stukken op zijn hoofd voor koptelefoons en bamboestaven die eruit steken als antennes – hij is de controller – en ze wachten tot de vliegtuigen landen. Ze doen alles goed. De vorm is perfect. Het ziet er precies zo uit als voorheen. Maar het werkt niet. Er landen geen vliegtuigen. Dus ik noem deze dingen cargocult-wetenschap omdat ze alle schijnbare voorschriften en vormen van wetenschappelijk onderzoek volgen, maar ze missen iets essentieels omdat de vliegtuigen niet landen.’

In dit voorbeeld herken je misschien het een en ander. Waar het vaak om draait is dat de regels er wel zijn, maar dat er een bepaalde essentie mist. Het fundament, zeker van cultuur, wordt dikwijls vergeten. In een organisatie waar steeds weer nieuwe mensen komen en gaan, is het des te belangrijker dit proces geregeld te herhalen. Het grappige is dat het juist vaak de studenten zijn die bepaalde gebruiken ter discussie durven te stellen; ‘waarom vul ik eigenlijk dit Excel-file in?’ Mooie kans om van te leren. Terug naar de essentie zonder klakkeloos kopieergedrag, op weg naar het bouwen van een sterke Agile cultuur.

Hoe herken ik een Cargo Cult in Agile?

Er zijn veel verschillende uitingen te herkennen, enkele daarvan:

  • Er is helemaal geen zelforganisatie. Mensen wachten nog steeds op directe instructies, of kaders worden helemaal niet gegeven. De verantwoordelijkheden en het mandaat wordt niet gepakt.
  • Er wordt geen klantwaarde geleverd, beslissingen worden (nog steeds) vanuit eigen belang genomen.
  • Er is geen ruimte voor experimenteren of innovatie, er wordt vastgehouden aan destructieve patronen.
  • Er is geen vaste heartbeat/ritme te constateren, men doet maar wat en levert te pas en te onpas op.
  • Er is een gebrek aan intrinsieke motivatie, medewerkers worden extrinsiek gemotiveerd en daarmee niet duurzaam ingezet.

Hoe creëer ik een Agile Cultuur?

Start om te beginnen met kennisoverdracht van wat Agile en de Agile mindset exact inhoudt. Een goede manier om dat te doen is bijvoorbeeld:

Dit is slechts een startpunt, hier wordt vaak snel over heen gestapt met het idee; men heeft het gehoord dus dan snappen ze het toch? Hier gaat het vaak fundamenteel mis. Juist activatie nadien is essentieel. Dat kan:

  • Enerzijds door men zelf de vraag te stellen, welke van deze gebruiken doen wij al en welke kunnen we verbeteren?
  • Anderzijds door zelf een doorvertaling te maken naar een eigen manifest, principes of waardenconcept

Het derde belangrijke ingrediënt is continue herhaling. Gebruik hier de Retrospective voor. Een goede reflectie kijkt even terug naar afgelopen periode en vraagt zich af waar de specifieke waardes goed zijn terug gekomen en kijkt vooral ook vooruit (verleden kan je niet meer beïnvloeden) waar verbetering (of gewoon behoud!) nodig is.

Kortom, Agile cultuur begint altijd bij een goed fundament. En in een Agile wereld is zelfs het fundament aan verandering onderhevig dus is het essentieel hier continue aandacht aan te geven. Voorkom Cargo Cult-achtige taferelen door de onzichtbare gebruiken transparant te maken en daarmee bespreekbaar voor aanpassing en begrip. Bewustwording is de eerste stap voor cultuurverandering, hoe meer aandacht hier aan gegeven wordt hoe beter je de verandering kan begeleiden.

Geïnteresseerd hoe wij jouw organisatie verder kunnen helpen een Agile cultuur te creëren? Neem dan contact op met een van onze consultants via 020 2614 195 of Info@agilescrumgroup.nl en we plannen wat vrijblijvends in. 

Ook interessant:

Over de auteur: Willemijn van Lier

Willemijn is Zelforganisatie- en Agile Coach. Haar passie om teams in beweging te krijgen is merkbaar zodra ze de ruimte binnen stapt. Zij benadrukt dat vertrouwen, autonomie en purpose de basis vormen voor succesvolle teams. Dit stimuleert dat teams zelf de verantwoordelijkheid voelen om gezamenlijke resultaten te behalen. Willemijn vertaalt makkelijk theorie naar praktijk; actie wakkert het leervermogen aan en daarmee de potentie om als team te groeien.