slim
samen
werken

Waarom is transparantie in Scrum zo belangrijk?

In trainingen van Agile Scrum Group over Scrum is het meest betekenisvolle plaatje wat we hebben het “tempeltje van Scrum”. Het is een gebouwtje met een basis van vertrouwen, een dak van Empirisme en de pilaren zijn transparantie, inspectie en aanpassing.

Transparantie in Scrum

Waarom is transparantie zo belangrijk in Scrum? En hoe kunnen we transparantie creëren in een team? Dat eerste is echt glashelder. Scrum is afhankelijk van transparantie. De scrum guide 2020 zegt hierover het volgende:

“Wanneer de waarden inzet, moed, focus, openheid en respect worden uitgedragen en nageleefd door het Scrum Team, komen de Scrum pilaren van transparantie, inspectie en aanpassing tot leven en bouwen deze vertrouwen voor iedereen. De Scrum Teamleden leren en ontdekken deze waarden als zij werken met de Scrum gebeurtenissen, rollen en artefacten. Succesvol gebruik van Scrum hangt af van de vaardigheid waarmee de mensen naar deze vijf waarden leven.”

Het is niet voor niets dat het complete Scrum framework een ondersteuning biedt voor het naleven van de waarden. De waarden en het framework zijn daarom onlosmakelijk verbonden. Of zoals er ook in de scrumguide 2020 staat: “Scrum only exists in its entirety”.

Scrum gaat over het optimaliseren van waarde en het beheersen van risico’s in complexe projecten. En alle beslissingen worden genomen op basis van de artefacten. Dat betekent dat deze transparant en volledig moeten zijn om een goede basis te zijn voor die beslissingen. Uiteraard hebben we het dan over de Product Backlog, de Sprint Backlog en het Increment; als deze niet transparant en volledig zijn is het risico slecht te beheersen.

Wie is verantwoordelijk voor de transparantie?

Daar is een bijzondere rol voor alle betrokken partijen in weggelegd, dus zowel voor de Scrum Master als de Product Owner als de Developers—samen met stakeholders.

Scrum Masters kunnen door luisteren, patronen herkennen, en verschillen vinden tussen verwachte uitkomsten en werkelijke uitkomsten, gebrek aan transparantie vinden. Het is ook de taak van de Scrum Master om de transparantie van de artefacten te vergroten samen met de rest van het team en de stakeholders. Daarin is de Scrum master een leraar, coach en facilitator—de verandering naar transparantie gebeurt geleidelijk, terwijl het team en de organisatie leert.

Transparantie is essentieel voor de artefacten

De artefacten van Scrum bieden dus dankzij de transparantie mogelijkheden voor inspectie en aanpassing. De vorm leent zich daar ook voor; denk bijvoorbeeld aan de User Story, die leidt tot beter begrip door iedereen van de waarde voor de stakeholder. Elk artefact bevat een commitment om ervoor te zorgen dat het informatie geeft die de transparantie en de focus verhoogt, waaraan de vooruitgang kan worden gemeten:

  • Voor de Product Backlog is dit het Product Doel.
  • Voor de Sprint Backlog is dit het Sprint Doel.
  • Voor het Increment is dit de Definition of Done.

Over de waarden van Scrum zegt de Scrum Guide 2020 het volgende: “Mensen spreken af zich in te zetten om de doelen van het Scrum Team te halen. De Scrum Teamleden hebben de moed om het juiste ding te doen, en om lastige problemen aan te pakken. Iedereen focust op het werk in de Sprint en de doelen van het Scrum Team. Het Scrum Team en de belanghebbenden spreken af open te zijn over al het werk en de uitdagingen in het uitvoeren van het werk. Scrum Teamleden respecteren elkaar om capabele, onafhankelijke mensen te zijn.”

Vertrouwen in relatie tot de transparantie

Vertrouwen heeft in Scrum een bijzondere rol, ook in relatie tot transparantie. Vertrouwen heeft namelijk twee kanten, die allebei transparantie nodig hebben:

  1. Mensen vertrouwen op elkaar- afspraken geven zekerheid
  2. Mensen vertrouwen elkaar- betrouwbaar gedrag geeft psychologische veiligheid

Het eerste element is het vertrouwen wat geschonken wordt aan het team in Scrum. Het Scrum framework zorgt voor vaste elementen die ervoor zorgen dat we het vertrouwen kunnen opbouwen. Transparantie in werken is een van die afspraken, van die voorwaardenscheppende elementen—zonder transparantie is het onmogelijk om te kunnen inspecteren en aanpassen bij het empirisch werken.

Bij het tweede element, het vertrouwen van het team in elkaar, daar ligt transparantie iets gecompliceerder. Dit gaat over hoe het team samenwerkt, en elkaar vertrouwt. Het gaat over de menselijke processen van zelforganisatie. En zelforganisatie is voor veel medewerkers niet iets wat op school geleerd is. We hebben het over elementen als veiligheid, durven falen, genieten van fouten omdat je dan wat leert.

Om maar even een steen in het water te gooien: ik ken echt niemand die thuis kwam van school vroeger en vol trots riep hoeveel fouten hij/zij vandaag weer had gemaakt—en hoeveel hij/zij daarvan had geleerd. Dit veilige genieten van fouten maken is ons vaak niet aangeleerd.

Vertrouwen en veiligheid moeten groeien

In scrum teams spreken de teamleden elkaar overal op aan. En accepteren dat je door iedereen op je functioneren wordt aangesproken—een gemiddeld scrumteam slaagt daar niet zomaar in. Vertrouwen en het gevoel van veiligheid zijn zaken die moeten groeien, in elk team. Elk teamlid moet weten dat niets in één keer goed kan gaan, en dat leren van creatieve fouten is wat erbij hoort. Elk teamlid moet voelen dat dat ook veilig is.

Juist daarom is het ook van belang om dagelijks en in de retrospective aandacht te geven aan de SCRUM waarden: Focus, Openness, Respect, Commitment en Courage, afgekort FORCC. Waarden gaan over “Zo zijn onze manieren”—een belangrijke leidraad bij het dagelijks werk. En waarschijnlijk zijn het deze waarden die nog het meeste zullen bijdragen aan de snelle groei tot een veilig en transparant team.

Transparantie, samenvattend, is niet helemaal vanzelfsprekend. Het is een resultaat, iets wat ontstaat als een team naar de Scrumwaarden leeft. Dus als een team totaal gecommitteerd en gefocust op het doel, zich dapper openstelt voor respectvolle evaluaties. Het is echter ook een voorwaarde, een spelregel die we in het framework in alles terugvinden, een pilaar die je absoluut nodig hebt in scrum en het middel waarmee we kunnen inspecteren en aanpassen. Het uiteindelijke doel is waarde leveren voor de klant. En hoe kunnen we nu e-VALUEren als er geen transparantie is?

Echte transparantie, de voorwaarde en het resultaat, zoals bedoeld in zelforganiserende Scrum teams, zie je vaker bij teams die inmiddels volwassen zijn. Geniet tot die tijd van de weg daarnaar toe!

Ook interessant:

Wil jij meer weten leren over Agile werken of Scrum? Bekijk onze Agile & Scrum trainingen en leer over transparantie in Scrum, Empirisme of een andere Scrum gerelateerd onderwerp. Je kunt ook contact opnemen met een van onze consultants en we plannen wat vrijblijvends in. Neem contact op via  020 2614 195 of info@agilescrumgroup.nl

Over de auteur: Mariska Hulsewé

Mariska is een Agile trainer en coach bij Agile Scrum Group. Zij heeft een grote interesse en internationale ervaring in de menselijke effectiviteit in organisaties, waarbij Agile leadership de rode draad vormt. Onderwerpen die daarbij o.a. bij horen zijn, los van leiderschap, faciliteren, influencing, coaching, branded customer service, faciliteren, pitchen en emotionele intelligentie in bedrijven. Mariska vindt het leuk om met diverse groepen mensen te werken aan op maat gemaakte programma’s.