Wat is een Scrum Retrospective? 10 vormen, ideeën & voorbeelden

Een Sprint Retrospective is een standaard onderdeel van het Scrum framework. Aan het einde van een sprint reflecteert het team – los van de inhoud – op het teamproces, hun werkwijze, en de onderlinge relaties. Ieder team is samengesteld om een specifiek doel te bereiken. Het bereiken van dat doel is alleen mogelijk wanneer er samengewerkt wordt. En samenwerken gaat niet altijd vanzelf. Een Agile Retrospective op frequente basis zorgt ervoor dat een groep individuen transformeert tot een effectief team.

Wat is een goede retrospective agenda?

Een goede retrospective heeft standaard een aantal elementen in zich. In onderstaande opsomming volgt de standaardindeling van een retrospective zoals gesteld door Caetano (2016):

• Verduidelijken van de context. Als Scrum Master open je de retrospective door kort de context van het team te omschrijven. Dit creëert focus voor het team en zorgt ervoor dat de discussie start met de neuzen dezelfde kant op.
• Grondbeginsel. Kerth (2001) stelt dat in een retrospective het grondbeginsel duidelijk gemaakt moet worden. Het grondbeginsel voor een retrospective kan als volgt worden omschreven: “ongeacht wat we zullen ontdekken, we geloven dat iedereen zijn of haar beste beentje voor heeft gezet, gegeven het moment, zijn of haar vaardigheden en competenties, de beschikbare middelen, en de situatie.” Door dit zo expliciet te stellen wordt een veilige omgeving gecreëerd en komt het team in een modus van samenwerken.
• Start. Een startactiviteit peilt kort het gevoel van de deelnemers ten opzichte van de retrospective. Het helpt om weerstand aan de kant te zetten en focus op de retrospective te realiseren.
• Retrospective vorm. Dit is de kern van een retrospective. Het doel is om teamzaken die goed gaan te benadrukken, en daarnaast naar verbeterpunten te zoeken. Hier gaat dan ook de meeste tijd in zitten en is het onderwerp van dit artikel. In onderstaand artikel staan 10 retrospective formats samengevat.
• Convergeren. De meeste retrospective vormen leiden tot een hoop mogelijkheden voor verbetering. Deze mogelijkheden kun je niet allemaal oppakken. Het is de kunst om focus aan te brengen, en dus te convergeren naar de belangrijkste verbeterpunten voor het team.
• Afronding en vervolgstappen. In een afronding evalueer je de retrospective. Dit hoeft niet lang te duren, maar het is wel belangrijk om als Scrum Master te weten wat het team ervan vond. Daarnaast is het belangrijk een paar vervolgstappen te noemen. Meestal wordt een aantal actiepunten toegevoegd aan de product backlog.

10 Retrospective vormen

1. Standaard

De standaard Scrum retrospective bestaat uit het volgende agenda:

• Wat hebben we goed gedaan en moeten we bespreken zodat we het niet vergeten?
• Wat hebben we geleerd?
• Wat moeten we in de toekomst anders doen?
• Wat begrijpen we nog steeds niet?

De vragen beginnen positief om zo een goede mindset te creëren voor het vervolg.
Door deze vier vragen een voor een te beantwoorden ontstaat een duidelijk beeld over de voorgaande sprint en de te nemen acties.

2. Zeester

Aan het begin van de retrospective tekent de Scrum Master op een bord of flipover een ‘zeester’.

De Scrum teamleden noteren op post-its een antwoord op elk van de vragen:

• Welke zaken moeten we blijven doen?
• Welke zaken moeten we meer van doen?
• Welke zaken moeten we minder van doen?
• Waarmee moeten we beginnen?
• Waarmee moeten we stoppen?

Vervolgens plakken zij allemaal de post-it bij de betreffende arm van de zeester.
Door deze methode worden de antwoorden van elk lid transparant en kan de discussie starten.

3. Vlieger

De Scrum Master tekent aan het begin van de retrospective een vlieger. De vlieger vertegenwoordigt de positieve zaken die het Scrumteam heeft geïdentificeerd en waar ze mee door willen gaan. Deze vlieger zit verstrikt in elektriciteitsdraden die obstakels op het organisatieniveau vertegenwoordigen. Tenslotte zit het vliegertouw in de knoop, dit is de weergave van de obstakels op team niveau.

Doordat goed te zien is op welk niveau obstakels bestaan, worden de te nemen acties concreet geformuleerd.
Ook is met deze methode helder wat de zaken zijn waar het team mee door wilt gaan.

4. WWW

De Scrummaster verdeelt voor de restrospective het bord in drieën:

• Werkt een beetje: zaken die op zich goed gingen, maar nog bijgewerkt kunnen worden.
• Werkt goed: alle zaken die echt goed gingen.
• Werkt niet goed: alles dat niet leidt tot een positief sprint resultaat.

Het Scrumteam zet op post-its al hun bevindingen over de afgelopen sprint en groepeert deze vervolgens onder een van de drie categorieën.
Daarna volgt het gesprek om tot verbeteringen te komen.

5. Story telling (Rory Cubes)

Rory Cubes zijn dobbelstenen met in plaats van cijfers verschillende tekeningen op de zijden.

Elk team lid gooit de 9 dobbelstenen en verdeelt de uitkomst in drie groepen (begin, midden, einde. Aan de hand van de verdeling vertelt zij een verhaal over de afgelopen sprint.
Hierna is de volgende persoon aan de beurt.

Het vertellen van verhalen is een krachtige manier om een retrospective te houden, omdat de inhoud op deze manier gestructureerd aan bod komt. Ook wordt de inhoud beter onthouden.

6. K.A.L.M.

K.A.L.M. staat voor:

• Keep – Iets dat het team goed doet en dat moet worden behouden
• Add – Een nieuw idee om te verbeteren
• Less – Iets dat momenteel wordt gedaan, maar dat niet bijdraagt aan het doel
• More – Iets dat momenteel wordt gedaan en dat als het meer wordt gedaan meer kan bijdragen aan het doel.

Op het bord worden onder elkaar de woorden More, Keep, Less geschreven. Links van deze lijn staat het woord Add met een pijl naar de lijn. De leden van het Scrumteam schrijven hun punten op post-its en plaatsen deze bij het juiste kopje.
Hierdoor ontstaat een visuele weergave van alle punten en kan de retrospective discussie beginnen.

7. De Racewagen

Op het bord tekent de Scrum Master een Racewagen die wordt afgeremd door een parachute.
De leden van het Scrumteam schrijven per post-it die zaken die hun:

• Hebben afgeremd
• Hebben doen versnellen

De zaken die remmend hebben gewerkt worden geplakt bij de parachute en de versnellers bij de racewagen zelf. Hierna kan de discussie worden gevoerd om tot verbeteracties te komen.

8. Open de doos

Teken een doos midden op een bord. In deze doos ‘zitten’ alle acties die tijdens de afgelopen sprint hebben plaatsgevonden.
De rest van het bord wordt opgedeeld in drie delen.

• Een Stop deel, hier worden post-its geplaatst met acties die niet bijdragen aan het doel.
• Een Doe deel, hier worden nieuwe acties en ideeën geplaatst die in de toekomst een positieve bijdrage kunnen gaan vormen voor het doel.
• Een Recycle deel, hier worden acties geplaatst die het Scrumteam moet blijven doen om het doel te bereiken.

Een alternatieve manier van deze retrospective vorm is het plaatsen van een fysieke doos in de Scrum ruimte. Hierin stoppen de leden van het Scrumteam gedurende de sprint notities zodra zich iets voor doet dat van belang is voor het functioneren van het team.
Tijdens de retrospective wordt de doos geopend en worden deze notities op het bord op de juiste plek geplaatst en kan de restrospective discussie van start gaan.

9. Gevoelens tijdlijn

De Scrum Master tekent een tijdslijn die de sprint vertegenwoordigt. Daarbij worden op de tijdslijn enkele belangrijke gebeurtenissen die tijdens de sprint hebben plaatsgevonden weergegeven. Teken boven de tijdslijn een happy face en onder de tijdslijn een sad face.Gebruik verschillende kleuren post-its, bijvoorbeeld geel voor proces, groen voor mensen, blauw voor externe invloeden, paars voor invloeden binnen het team.

Vraag vervolgens aan het Scrumteam om hun punten per soort op de juiste kleur post-it te schrijven en deze op de tijdlijn te plaatsen. Hierbij worden positieve punten hoog (aan de happy face kant) en negatieve punten laag (aan de sad face kant) geplaatst. Dit visualiseert de punten die tijdens de retrospective besproken worden.

10. M&M retrospective

De Scrum Master stopt de inhoud van een zak M&M’s in een pot. Vervolgens wordt elk lid van het Scrumteam een voor een uitgenodigd om een M&M uit de pot te halen.
De kleur van de M&M vertegenwoordigt een categorie vragen waarop een antwoord moet worden gegeven, bijvoorbeeld:

• Bruin: Wat ging goed, wat moeten we blijven doen?
• Rood: Wat ging minder goed, waar moeten we mee stoppen?
• Geel: Wat is een nieuw idee waarmee we direct moeten beginnen?
• Groen: Welke activiteit moeten we meer doen?
• Blauw: Welke activiteit moeten we minder doen?

Na het beantwoorden van de vraag, mag de M&M uiteraard opgegeten worden!

Ook interessant:

• Uitleg Scrum begrippen
• Scrum overheid: 4 redenen voor scrum
• Scrum Master Taken: Deze 4 Petten heb jij
• Een Scrum Master training volgen?
• Boektip: Waardevolle Agile Retrospectives

Volg ons op LinkedIn (we delen onze blogs met je)