Hoe bouw ik aan vertrouwen in mijn team?

In een Retrospective worden vaak de standaardvragen “wat ging goed” en “wat kan beter” gebruikt, of allerlei variaties op dit thema, zoals KALM (Keep, Add, Less, More), WWW (Werkt wel, Werkt niet, Werkt een beetje) en dergelijke. Maar vandaag gaan we het eens hebben over wat je nog meer met de Retrospective kan doen. Namelijk bouwen aan vertrouwen in je team.

Vertrouwen is de basis voor effectiviteit

Een Retrospective is naast het stellen van de standaardvragen ook een mooi moment om te werken aan de teamsfeer, aan het “elkaar beter leren kennen”. Dit is belangrijker dan in sommige gevallen wordt onderkend. Het “elkaar beter leren kennen” is een belangrijk ingrediënt voor vertrouwen in het team. En vertrouwen staat aan de basis van team effectiviteit.

Dat zien we duidelijk in de piramide van Lencioni. Patrick Lencioni bestudeerde vele teams en kwam tot het inzicht dat de basis van alle effectieve teams, een basis van vertrouwen was. Alleen als er vertrouwen is in een team, gaan mensen open met elkaar communiceren. Transparantie, één van de pijlers van Scrum, kan alleen maar ontstaan als er vertrouwen is.

Daarom is het ook aan de Scrum Master om continu scherp te blijven op het bouwen aan vertrouwen, en is het aan te raden om hier regelmatig op terug te komen in de Retrospective. In dit blog lees je over een manier om met je team te bouwen aan vertrouwen: elkaar beter leren kennen met DISC.

Wat is DISC?

DISC beschrijft vier communicatie- en gedrags-voorkeursstijlen: Daadkracht (rood), Interactief (geel), Stabiel (groen) en Consciëntieus (blauw).

Door deze stijlen van elkaar als team te weten en te herkennen, wordt open communicatie makkelijker, hierdoor wordt er meer transparantie gecreëerd wat tot meer vertrouwen binnen het team zal leiden. DISC heeft een positieve insteek en is ontwikkelingsgericht. Door DISC te gebruiken creëer je als het waren een nieuwe “taal” in het team waarmee men elkaar sneller kan begrijpen.

Hoe DISC dan in elkaar zit lees je zo, maar voordat in je team met DISC aan de slag gaat is het belangrijk om een paar basisprincipes te begrijpen:

• Belangrijk is altijd om goed duidelijk te maken dat dit gaat over waarneembaar gedrag, dus niet “wie je bent” maar wel “hoe je doet” of “wat je laat zien”.
• Het gaat om je voorkeursstijl, je eerste neiging. Dus het is niet zo dat je altijd precies hetzelfde gedrag vertoont. Maar in grote lijnen herkennen anderen vaak wel jouw voorkeursstijl.
• Er is geen goede, slechte of beste stijl – hooguit is een stijl in een bepaalde situatie effectiever, waar in een andere situatie juist weer een andere stijl effectiever kan zijn
• Elke stijl heeft pluspunten en keerzijdes
• Iedereen laat vaak een mix van de stijlen zien

Nu we dit helder hebben, is het tijd om in te gaan op de 4 stijlen. De stijlen ontstaan over twee assen: hoog tempo (extravert) versus rustig tempo (introvert) en taakgericht versus mensgericht.

Rood= D en staat voor Daadkrachtig en Direct. Taakgericht en hoog tempo.

Herkenbaar gedrag o.a.: daadkrachtig, doelgericht, multi-tasker, ongeduldig en snelle beslisser.

Grootste angst: verlies van controle

Geel=I en staat voor Interactief en Inspirerend. Mensgericht en hoog tempo.

Herkenbaar gedrag o.a.: optimistisch, aanmoedigend, levendig, houdt van interactie en ongeorganiseerd.

Grootste angst: afwijzing

Groen= S en staat voor Stabiel en Sociaal.  Mensgericht en rustig tempo.

Herkenbaar gedrag o.a.: Loyale teamspeler, ondersteunend, sociaal, geduldig, stabiele persoonlijkheid en past zich langzaam aan.

Grootste angst: verlies van zekerheid

Blauw= C en staat voor Conformerend en Correct. Taakgericht en rustig tempo.

Herkenbaar gedrag o.a.: accuraat, stelt veel vragen, calculerend, voorzichtig, gevoelig en wil redenen.

Grootste angst: kritiek

Oefeningen om te bouwen aan vertrouwen

De Retrospective is het uitgelegen moment om met DISC te oefenen. Daarom leg ik hier 2 oefeningen uit die je kunt toepassen met je team.

Zelf inschatten

1. Leg DISC uit zoals hierboven genoemd. Vraag dan aan ieder om zichzelf in te schatten, bijvoorbeeld door 20 punten te verdelen over de 4 stijlen.
2. Laat de teamleden 1 voor 1 hun punten toelichten en vraag om een voorbeeld van hun gedrag bij de hoogste en bij de laagste score. Let op: een lage score is niet fout, maar heeft juist een kracht (laag blauw betekent bijvoorbeeld: non-conformistisch, of grote lijnen i.p.v. detail).
3. Vraag daarna of andere teamleden dit herkennen, of wat zij anders ingeschat zouden hebben. Vraag door: wat hadden zij anders ingeschat, waarom, geef een voorbeeld?
4. Ga met iedereen na welke kleuren er allemaal veel vertegenwoordigd zijn in het team, en welke juist weinig. Wat zegt dit over het team?
5. Wat betekent dit voor de communicatie in het team? Welke afspraken willen we nu maken?

Anderen inschatten (voor deze oefening moet je wel echt even de tijd nemen, maar het levert ook veel op)

1. Leg DISC uit.
2. Vraag teamleden om terug te denken aan de afgelopen 3 weken.
3. Geef even de tijd en geef de opdracht: Ga voor elk teamlid na welk gedrag je hebt gezien van diegene, welke 2 kleuren passen daar vooral bij?
4. Als ieder klaar is maak je de ronde. De eerste persoon krijgt van ieder teamlid te horen: welke twee kleuren en waarom, welk gedrag? Laat eerst iedereen vertellen, daarna mag de persoon pas reageren. (mag wel tussentijds aantekeningen maken, het is ook aan te raden dat de Scrum Master meeschrijft op een flap).
5. Nu mag de persoon reageren. Hoe is het voor de persoon om dit van zijn collega’s te horen? Herkent hij/zij zaken, of juist helemaal niet? Wat had hij/zij zelf ingeschat?
6. Volgende persoon is aan de beurt.
7. Deze oefening kost best wat tijd, maar werkt enorm verbindend. Men krijgt inzicht in hoe anderen hem/haar zien en hoe ze zichzelf zien.
8. Eindig met afspraken: nu we dit over elkaar weten, wat willen we nu afspreken m.b.t. communicatie in het team?
9. Bij de eerstvolgende Retrospective haal je deze afspraken er weer bij en heb je het gesprek (inspect and adapt- de pijlers van Scrum) over hoe het is gegaan.
10. In een Retro daarna kun je er ook weer op terugkomen: bijvoorbeeld: welke Groen gedrag hebben jullie afgelopen sprint gezien?

Wil je meer weten over DISC? Volg de training van de zelforganisatiefabriek, of ga eens in gesprek met een van onze consultants. Neem contact op via 020 2614 195 of Info@agilescrumgroup.nl

Ook interessant:

• 3 Scrum mythes: zijn ze waar of onwaar?
• Scrum Master salaris: wat verdient een Scrum Master?
• Wat is NLP?

Over de auteur: Ingrid Manasse

Ingrid is Agile coach en trainer bij Agile Scrum Group. Na een studie Psychologie en Communicatiewetenschappen, heeft Ingrid veel ervaring opgedaan als consulant, teamleider en manager. Met veel kennis over leiderschap, Agile en Scrum werken, Deep Democracy, DISC en NLP, is Ingrid uitermaten geschikt om organisaties te helpen veranderen en slimmer samen te werken door middel van Agile werken.