samen
werken
Tuckman’s 4 Fasen: De Ontwikkeling van een Scrumteam (+ Teamoefening)
De ontwikkelingsstadia van Tuckman uitgelegd
Bruce W. Tuckman (1965) heeft een van de meest geciteerde onderzoeken naar teamontwikkeling gedaan. Zijn eerste werk richtte zich op twee onderdelen van teamontwikkeling, namelijk (1) relaties tussen teamleden en (2) taken.
Het onderzoek kwam bekend te staan om de fasen Forming, Storming, Norming en Performing, hoewel Tuckman deze termen in zijn oorspronkelijke onderzoek niet gebruikte.
Forming
De Forming-fase start als binnen Scrum een team wordt gevormd. Het kenmerk van deze fase is dat het doel van het team voor de teamleden nog onduidelijk is. Hierdoor varieert de mate van commitment binnen het team sterk en wordt er weinig verantwoordelijkheid genomen. Het team heeft in deze fase een leider nodig.
Om deze fase te ontstijgen heeft het team een duidelijk doel nodig en moeten de teamleden elkaars verwachtingen en expertises leren kennen. Ook helpt het om uit te spreken wie waarvoor verantwoordelijk is. Zo vormt het team in deze fase met wat hulp van (natuurlijk) leiderschap de basis voor verdere samenwerking.
Storming
In bijna elk Scrum Team ontstaat er na enige tijd onduidelijkheid over de doelstelling en de taakverdeling. Deze Storming-fase kenmerkt zich door polarisatie en conflicten. Tuckman stelt dat conflict voortkomt uit het feit dat mensen het lastig vinden hun eigen identiteit los te laten zodat een teamidentiteit kan ontstaan. Het Scrum Team communiceert slecht onderling en bestaat uit eilandjes.
Deze lastige fase wil je als team zo snel mogelijk achter je laten. Het is echter wel belangrijk om je te realiseren dat deze fase nu eenmaal noodzakelijk is om een echt team te worden. Als Scrum Master is het belangrijk om iedereen te betrekken in de discussie en meningsverschillen bespreekbaar te maken.
Zo creëer je als Scrum Master een veilige omgeving waar ruimte is voor constructief conflict. Bouw voort op de basis die in de Forming-fase is gelegd en pas de doelstelling en aanpak wanneer nodig aan. Het resultaat van deze fase zijn duidelijke afspraken over doel, aanpak en rolverdeling.
Norming
In de Norming-fase ontstaat een team dat met recht een team mag heten. De leden van het Scrum Team krijgen vertrouwen in elkaar en voelen dat zij als team vooruit bewegen. Nu de doelstelling, de aanpak en de rollen duidelijker zijn, kan er echt samengewerkt worden. Zowel binnen het team als naar buiten toe zet het team een stap vooruit.
Ondanks de positiviteit die binnen het team heerst, wil je als Scrum Master nog een stap zetten. Om de stap naar een geoliede machine te zetten werk je als Scrum Master in deze fase aan het delen van informatie en het geven van feedback.
Feedback binnen het team in de Sprint Retrospective en van buiten het team in de Sprint Review zijn van belang voor een optimale output. Waar je als Scrum Master directiever bent in de Forming- en/of Storming-fase, is de Norming-fase een moment om meer afstand te nemen.
Het team is in staat om zonder interventies vooruit te bewegen, en als Scrum Master faciliteer je dit.
Performing
Het voelt heerlijk als je als team de Performing-fase bereikt. Het werk lijkt vanzelf te gaan en het Scrum Team neemt verantwoordelijkheid voor de taken en onderlinge verstandhouding. De resultaten liegen er daarom ook niet om.
Als Scrum Master wil je een team zo lang mogelijk in deze fase houden. Dit kun je bereiken door continu te blijven verbeteren. Dat doe je door het faciliteren van goede Sprint Reviews en Sprint Retrospectives. Het is ook belangrijk om af en toe met het Scrum Team te evalueren in hoeverre het team effectief naar het teamdoel toe beweegt. En als het goed gaat, mag je dat best vieren met elkaar.
Hoe pas ik dit model toe? Tuckman-teamoefening door Agile42
Het doel van deze oefening is het ervaren van de verschillende fasen. Deze oefening is geschikt voor trainingsdoeleinden, voornamelijk voor beginnende teams. De oefening wordt stapsgewijs vanuit de rol van facilitator beschreven.
- Schrijf de vier teamfasen op een flipover en vertel iets over de achtergrond van het model. Ga nog niet specifiek in op de fasen van teamontwikkeling.
- Zorg voor voldoende ruimte en vraag minimaal zes deelnemers om op te staan.
- Om de Forming-fase te illustreren vraag je aan deelnemers om in stilte willekeurig een vriend en een vijand te kiezen. Vervolgens geef je het hele team de opdracht om een positie in te nemen waarin je je achter je vriend verschuilt voor je vijand. Alle deelnemers moeten dus proberen om zichzelf op één lijn te krijgen met vriend en vijand, waarbij de vriend als schild functioneert. Dit moet in stilte plaatsvinden. Na enige tijd stabiliseert het team en deel je als facilitator observaties. Koppel observaties aan kenmerken uit de Forming-fase (bijv.: geen duidelijk teamdoel, geen verantwoordelijkheid nemen en zich verschuilen, ongemakkelijk, aftastend).
- Om de Storming-fase te illustreren vraag je deelnemers om zichzelf in het middelpunt van de belangstelling te plaatsen. Iedereen probeert zich op één lijn te plaatsen tussen vriend en vijand in. Stop de groep na een poosje en deel observaties kenmerkend voor de Storming-fase (bijv.: botsende individuen, geen duidelijk doel).
- In de Norming-fase krijgen de deelnemers voor het eerst een duidelijk teamdoel: iedereen moet een gelijke afstand houden tussen vriend en vijand. Als het goed is, lukt dit snel en kun je als facilitator observaties delen (bijv.: het belang van een teamdoelstelling die niet conflicteert met individuele doelen, elkaar helpen).
- Om de Performing-fase te simuleren vraag je de deelnemers om gelijkzijdige driehoeken te vormen. Als dit gelukt is, deel je als facilitator nog één keer observaties en bespreek je de totale oefening met het team.
- Noteer met de deelnemers de observaties per fase op de flipover.
Ook interessant:
• 7 tips om de Scrum Master te worden die je team nodig heeft
• De Perfecte Sprint Planning Meeting
• De evolutie van een Scrum Master
Vind je dit artikel interessant?
Volg ons op LinkedIn (we delen onze blogs met je)
