samen
werken
Opgavegericht werken: wat is het?
In het publieke domein wordt steeds vaker gesproken over ‘opgavegericht werken’. Maar wat is dat, wat zijn de belangrijkste ingrediënten voor succes en hoe verhoudt het zich tot het Agile gedachtengoed? Naast de link met het Agile gedachtengoed kijk ik in deze blog naar de organisatorische kant als succesfactor voor de implementatie van opgavegericht werken.
Wat is opgavegericht werken?
We bevinden ons in een netwerksamenleving. Bedrijven, organisaties en inwoners nemen vaker zelf het heft in handen; individueel en met elkaar, in kleine en grote sociale verbanden, offline en online. De rol van de gemeente verandert daarin mee. Naast dat zij een bijdrage levert aan de oplossing van ‘het’ probleem, is zij vooral ook ‘procesregisseur’, waarin zij wendbaar stuurt op de grote lijn en het langetermijnperspectief. Verder is er steeds vaker sprake van veelzijdige en domein overstijgende opgaven. Dit alles vraagt om een andere opstelling van gemeenten. Opgavegericht werken wordt vaak gekozen als middel om hier invulling aan te geven.
De kenmerken van opgavegericht werken?
Een belangrijk kenmerk is dat hetgeen wat leeft onder inwoners centraal staat. Vervolgens zie je dat gemeenten sámen met inwoners, ondernemers, betaalde en onbetaalde professionals aan de slag gaan, om samen tot gedragen oplossingen te komen. Hierbij is het handelen vanuit mogelijkheden belangrijker dan vanuit regels.
Voorbeelden van opgaven zijn er in verschillende soorten en maten, van de energietransitie tot eenzaamheid, van verslavingsproblematiek tot leefbaarheid. Meer en meer zijn opgaven domein overstijgend en is een diversiteit van (commerciële) partijen en overheidsorganen betrokken bij de aanpak hiervan. Bij opgavegericht werken ligt de aandacht steeds meer ‘buiten’, bij wat zich daar aandient en om een oplossing vraagt.
Verder zien we bij opgaven vaak de volgende kenmerken:
- Het onderwerp grijpt diep in op de samenleving;
- Er is vaak sprake van een complex krachtenveld;
- En er is vaak sprake van een lange doorlooptijd.
Wat betekent dit voor de organisatie?
Door de complexiteit is een bureaucratische organisatie slechts beperkt in staat om tot bevredigende resultaten te komen.
Traditionele (bureaucratische) organisaties zijn vaak ingericht in silo’s langs assen zoals ‘bedrijfsvoering’ en ‘dienstverlening’. Op het moment dat er een opgave opgepakt moet worden, wordt er een project gestart waarbij kennis en kunde uit de verschillende silo’s wordt ingehuurd door het project. Ten eerste is dit een proces waar weken of maanden overheen kan gaan navenant beschikbaarheid van mogelijke teamleden. Ten tweede zorgt dit ervoor dat er als medewerker zowel binnen jouw silo als binnen jouw project wat verwacht wordt. En dat kan lastig zijn omdat het het gevoel geeft dat er vanuit verschillende hoeken aan je getrokken wordt.
Een succesvolle implementatie van opgavegericht werken begint daarom bij het inrichten van stabiele multidisciplinaire, zelforganiserende teams. Dit betekent dat de organisatie de bestaande silo’s loslaat en wordt gekanteld zodanig dat er teams ontstaan die alle kennis in huis hebben om succesvol projecten (lees opgaven) te realiseren. Deze teams blijven voor langere tijd bij elkaar en pakken continue nieuwe opgaven of delen van opgaven op.
Op deze manier ga je van een situatie waarin voor iedere opgave (project) de mensen bij elkaar worden gezocht voor de uitvoering, naar een situatie waarin je teams hebt waar het werk, de opgave, naartoe wordt gebracht.
Voordelen van opgavegericht werken
Dit brengt voordelen met zich mee. Zo hebben wij bijvoorbeeld onlangs diverse afdelingen van het Waterschap Waternet weg begeleid van de silo’s waar zij in werkten. Iedere expertise had eigen prioriteiten waardoor de organisatie soms in een impasse kwam.
We hebben multidisciplinaire gebiedsteams ingericht die langere tijd voor één gebied in Amsterdam werken. Omdat teams zo langere tijd samenwerken wordt er over tijd meer en makkelijker maatschappelijke waarde opgeleverd. Bovendien komt de focus op het helpen van burgers te liggen, in plaats van op de discussie welke expertise het belangrijkst is. Als er wat nieuws speelt in een gebied dan hoeft er geen nieuw team geformeerd te worden over diverse afdelingen heen, maar verlegt het gebiedsteam de prioriteit naar wat op dat moment het meest waarde oplevert voor de samenleving. Medewerkers ontwikkelen zich in multidisciplinaire opgaveteams tot wat we ook wel T-shaped medewerkers noemen. Hierdoor ontstaat er meer begrip voor elkaars werk en zijn teamleden beter in staat elkaar te ondersteunen.
Een nadeel van opgavegericht werken
Een mogelijk nadeel van opgavegericht werken is dat je je minder diepgaand ontwikkelt op je eigen vakgebied. Om dit te ondervangen roept bijvoorbeeld het Spotify model chapters en guilds in het leven. Dit zijn gemeenschappen binnen een organisatie met hetzelfde werk/ dezelfde interesse. Zo kun je ook een deel van de werkweek besteden aan jouw eigen vakinhoudelijke ontwikkeling.
Het Agile gedachtengoed in relatie tot opgavegericht werken
Het Agile gedachtengoed wordt gedragen door de principes uit het Agile Manifesto. Als we naar dit Manifesto kijken, dan zien we veel aspecten terug die hierboven zijn genoemd en nodig zijn voor een goede implementatie van opgavegericht werken. Denk hierbij aan de focus op de klant versus het centraal stellen van hetgeen leeft onder inwoners. Maar ook het multidisciplinaire, zelforganiserende team uit het Agile gedachtengoed sluit hier naadloos bij aan. Ook het kort cyclisch werken past goed bij de complexiteit waar vaak sprake van is bij een opgave. Dit faciliteert een continue leerproces voor alle betrokkenen. De hierdoor groeiende kennis vormt een steeds breder fundament voor de route die naar het einddoel leidt.
Het is daarom de moeite waard om het gebruik, van het Agile gedachtengoed en de daarbij behorende frameworks (zoals Scrum en Kanban), te overwegen als er sprake is van opgavegericht werken.
Vraag je je af hoe je met jouw team of organisatie slimmer kunt samenwerken a.d.h.v. Agile werkwijzen? Volg dan een van onze trainingen of neem eens contact met ons op om te sparren met een van onze ervaren Agile coaches. Je kunt ons bereiken via info@agilescrumgroup.nl of 020 2614 195.
Ook interessant
• Scrum Overheid: 4 redeneren om te scrummen binnen de overheid
• Zelforganisatie: Wat is het? En hoe start je met zelforganisatie? (incl. checklist)
• Scrum motiveert!
