samen
werken
Wat is Agile Leiderschap? De betekenis en de 9 principes
Bij een transformatie naar een (meer) Agile organisatie is er altijd de vraag wat dat betekent voor het leiderschap. Eén ding is duidelijk: bij een Agile organisatie hoort ander leiderschap dan we voorheen veelal gewend waren. Maar hoe ziet dat er eigenlijk uit, Agile leiderschap?
“The role of a leader is not to come up with all the great ideas. The role of a leader is to create an environment in which great ideas can happen” – Simon Sinek
Het leiderschap dat past bij een Agile omgeving vraagt andere skills dan directief, controlerend leiderschap. Agile leiderschap vraagt van een leider dat zij vertrouwen heeft in haar mensen, en hen ondersteunt door te vragen wat ze nodig hebben in plaats van denken te weten wat zij nodig hebben.
Een model dat inzicht geeft in Agile leiderschap is “Nine principles of Agile leadership”(*) Hier volgt een toelichting. Let op, overal waar “zij” staat kan ook “hij” gelezen worden.
Principe 1: Acties zijn belangrijker dan woorden
Er is een verschil te maken in “doing Agile” en “being Agile”. Veel organisaties willen wel Agile zijn, maar blijven steken in Agile doen. Agile frameworks zoals Scrum, Kanban en/of lean worden geïntroduceerd en aangeleerd en daarna denken we dat we klaar zijn. Het tegendeel is waar: je bent dan nog maar net begonnen. “Lead by example” is een uitdrukking die hier precies past: leiders dienen zelf het voorbeeld te geven.
Zeggen dat je Agile bent en vervolgens weer allerlei orders uitdelen, is erg incongruent. Eigenschappen die hierbij goed helpen zijn nederigheid, vriendelijkheid en echt geven om je collega’s. Het voortdurend werken aan jezelf (persoonlijke reflectie en ontwikkeling) hoort daar zeker bij om een inspirerende leider te zijn.
Een prachtig voorbeeld van dit type leiderschap geeft dokter Max Goodwin in de Netflix-serie New Asterdam. Als nieuwe medisch directeur van het ziekenhuis heeft hij telkens de vraag: “How can I Help?” omdat hij zich ervan bewust is dat zowel de specialisten als de schoonmakers zelf het beste weten wat ze nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen.
Principe 2. Betere kwaliteit van denken leidt tot betere uitkomsten
Vaak nemen leiders te weinig tijd om écht goed over een probleem na te denken. We voelen druk van de organisatie. Maar we zouden juist de tijd moeten nemen om een probleem van vele kanten te bekijken. Proberen input te verzamelen van degenen die dicht bij het probleem staan. De realiteit checken in plaats van slechts baseren op informatie uit de systemen, en dat betekent op de werkvloer gaan kijken en praten met mensen over het probleem. Dat kost tijd. Echter, de Agile leider zal inzien dat het vrijmaken van deze tijd zal leiden tot juiste prioriteringen en zinvolle acties en resultaat. Dit wordt ook wel “kwalitatief denken” genoemd. Het stellen van vragen en echt luisteren naar mensen zijn vaardigheden die hierbij passen, en essentieel voor goed Agile leiderschap.
Principe 3: Organisaties groeien door effectieve feedback
Agile leiders geven het voorbeeld door niet alleen zelf actief en voortdurend om feedback te vragen aan collega’s en aan andere leiders, maar zij laten ook zien dat zij respectvol de feedback ontvangen (dus zonder in verdediging te gaan) en laten zien dat ze echt iets doen met de feedback. Zij reageren zichtbaar op de gegeven suggesties.
Daarnaast laten zij ook zien hoe je feedback geeft: open, eerlijk en respectvol.
Principe 4: Om voldoening uit het werk te halen, hebben mensen betekenis en een doel nodig
De Agile leider dient zich bewust van te zijn wat er in de harten en hoofden van de collega’s in de organisatie omgaat. Als zij zich daarvan bewust is kan zij trachten om met inspirerende doelen mensen op één lijn te brengen. Doelen waarin mensen zich kunnen vinden en waar mensen graag aan bijdragen. Zij checkt regelmatig of er een gedeeld begrip aanwezig is van de doelen en uitdagingen waar de organisatie voor staat. Het telkens blijven uitdragen van de visie op veranderen is hierbij van belang. Ook hier zijn vragen stellen, luisteren en het zich kwetsbaar opstellen niet te missen vaardigheden. Bovendien is het geven van terugkoppeling over het belang van het werk dat mensen doen en waardering daarvan herhaaldelijk laten blijken, cruciaal.
Principe 5: Emotie is de basis van creativiteit en innovatie
In Agile werken is het van belang om te kunnen experimenteren, uitproberen, fouten maken en ervan leren. Zodra er angst is om fouten te maken, of niet tijdig te leveren of niet te voldoen aan verwachtingen, dan werkt dit contraproductief. Om creatief en innovatief te kunnen zijn, hebben mensen vrijheid nodig. Innovatie en creativiteit hangen erg af van het respect dat de Agile leider geeft. Ze is toegankelijk, open, transparant en verwacht ditzelfde ook van anderen. Als mensen met passie werken zullen zij meer bereiken met hun potentieel.
Principe 6: Bij Agile is leiderschap overal in de organisatie
Een Agile leider is nederig en erkent dat zij niet de enige leider is. Sterker nog, zij erkent dat overal in de organisatie leiderschap te vinden is, niet slechts aan de top. De Agile leider geeft kansen aan anderen om leiderschap te pakken. Zij zal aandacht geven aan het coachen van en podium geven aan de leiders van morgen, om zo de Agile cultuur verder uit te breiden, en de organisatie te doen groeien terwijl deze zich ook voortdurend aanpast.
Principe 7: Agile leiderschap is delegeren en zorgen voor “employee empowerment”
Leiders erkennen dat mensen het best werken wanneer zij daartoe goed in staat gesteld worden, wanneer zij betrokken zijn en energiek zijn. Zorgen dat mensen zich “empowered” voelen is een essentiële vaardigheid van een Agile leider. Het voorkomen van micro-management, vertrouwen geven aan mensen, en fouten accepteren en daar lessen uit trekken, horen hier allemaal bij.
Principe 8: Samenwerken in een veilige omgeving
Door samenwerken kan meer bereikt worden dan door individuen alleen. Om goed samen te werken is een basis van vertrouwen nodig. In dit verband wordt ook wel de term “psychologische veiligheid” gebruikt. Dit betekent dat mensen zich veilig genoeg voelen om zich uit te spreken, fouten toe te geven, feedback te geven en zich kwetsbaar op te stellen. Om dit te bewerkstelligen zijn gedragingen van een Agile leider zoals vergevingsgezindheid, positiviteit en vriendelijkheid van belang, maar bovenal helpt het als een Agile leider laat zien dat zij zich ook zelf kwetsbaar op durft te stellen.
Principe 9: Goede ideeën kunnen van overal uit de organisatie komen
De mensen die dichtst bij het probleem staan, hebben heel vaak ook ideeën over hoe het op te lossen. Bij Agile leiderschap staat de leider er voor open om hiernaar te luisteren, ongeacht de status van degene die het zegt. De Agile leider neemt echt de tijd om te luisteren, laat de ideeën goed en geduldig tot haar doordringen en zal vervolgens uitleggen waarom zij een idee wel of niet helpend vindt. Zij blijft de creativiteit van alle medewerkers in de organisatie stimuleren. Ze zal haar best doen om te zorgen dat iedereen zich gehoord voelt en het vertrouwen heeft om ideeën te mogen opperen (de psychologische veiligheid die we zagen in principe 8 is ook hier voorwaardelijk).
Zoals we zien in deze 9 principes zijn er een aantal vaardigheden die telkens terugkomen bij Agile Leiderschap: echt luisteren en een veilige omgeving weten te creëren waarin medewerkers zich gezien, gehoord en gerespecteerd voelen. Zoals deze quote het mooi samenvat:
“Een Agile leider is als een boer. Die laat het gewas niet groeien door eraan te trekken. Hij creëert de ideale omgeving zodat het groeit en bloeit” (Peter Koning)
(*) Bron: The nine principles of Agile leadership – Agile Business Consortium)
Benieuwd hoe de Agile Scrum Group kan helpen met het verbeteren van het Agile leiderschap in jouw organisatie? Neem contact op met een van onze consultants via (020) 2614 195 of Info@agilescrumgroup.nl en we plannen wat vrijblijvends in.
Ook interessant:
- 3 Scrum mythes: zijn ze waar of onwaar?
- Scrum Master salaris: wat verdient een Scrum Master?
- Wat is de Kanban Replenishment Meeting?
- Wat is NLP?
