Luisteren als Agile Coach, hoe doe je dat?

Oost-Indisch doof; ene oor in, andere oor uit; horen wat je wilt horen. Allemaal bekende veelgebruikte opmerkingen in het dagelijks leven. Echt de diepte raken en beseffen wat luisteren nou écht betekent, daar stappen we makkelijk overheen. En dat is zonde, want luisteren is een natuurlijke kwaliteit die we allemaal bezitten. We hoeven hiervoor dus helemaal niks van buitenaf aan te leren om het als een gemaakt kunstje eigen te maken. Zoals de oude filosofen al zeiden: een mens heeft twee oren en één mond om twee keer zoveel te luisteren als te praten.

Aan een maatschappij waar het verbale vaak de boventoon voert ligt onze universele behoefte om gehoord te worden ten grondslag. Dus wat nou als wij deze natuurlijke kwaliteit gaan omarmen, te beginnen in de teams waar we mee samenwerken en al onze collega’s in de breedste zin? Hoeveel tot op heden onbenutte waarde komt er dan wel niet tot stand? In deze blog gaan we het dus hebben over hoe je moet luisteren als Agile Coach.

Wat houdt luisteren als een Agile Coach in?

Luisteren kan op veel verschillende manieren. De manier van luisteren waar we in de Agile wereld naar streven is aandachtig luisteren. Dit betekent dat hetgeen wat je hoort ook binnenkomt bij de ontvanger. Luisteren gaat niet alleen over hetgeen wat gezegd wordt, maar juist ook alle andere elementen, zoals non-verbaal, energetisch, gevoelsmatig, fysiek. Misschien herken je wel situaties dat iemand iets vertelt en je een gevoel bekruipt dat het eigenlijk niet congruent is met het hart of het handelen. Daar begint aandachtig luisteren, zodat je vervolgens ook de juiste reactie kan geven om deze informatie te benutten. Dit kan door vragen te stellen, spiegelen, maar soms is alleen maar aanwezig zijn al voldoende. Een knikje of beweging kan de verteller weer aanzetten tot verder vertellen of acteren. Doordat je oprechte interesse toont in een ander, voelt een ander zich gehoord. Zo lang je maar de intentie hebt om te luisteren om te begrijpen en niet zozeer luisteren om te reageren. Zo creëer je als luisteraar ook ruimte en kan je belangrijke informatie filteren vanuit alle verschillende hoeken. Tot slot, goed luisteren betekent ook horen wat de ander níet zegt. Read between the lines, oftewel, wat is hetgeen dat hier niet gezegd/gedaan wordt?

Verplaatsen in de ander door de ander echt te willen begrijpen, door empathie te voelen, versterkt de band. Evenzo is het belangrijk om onbevooroordeeld, zonder mening of standpunt het verhaal aan te horen.

Benodigdheden om als Agile Coach goed te luisteren vanuit verbinding

• Bewustzijn van jezelf, je eigen gewaar zijn, contact met jezelf maken (verbinding met jezelf)
• Aanwezig zijn, hiermee kan je contact maken met de ander (bewustzijn van de ander)
• Verbinding tussen jou en de ander waardoor co-creatie ontstaat (dit is een continue proces – ben je alleen maar bij jezelf dan mis je de informatie van de ander. Ben je alleen maar bij de ander dan mis je de informatie vanuit jezelf)

Valkuilen die de intentie luisteren kunnen verstoren:

• Eigen ervaringen vertellen en daarmee het verhaal van de ander overnemen
• Onderbreken in het verhaal
• Afleidingen, niet aanwezig zijn in het moment (binnenkomende mails, dingen die op de achtergrond in je hoofd spelen)
• Afkappen, conclusies trekken (vaak zit hier tijdsdruk achter)
• Te veel nadruk op alleen het gezegde leggen (sensitiviteit ontbreekt)

Werkvormen voor Agile Coaches met luisteren als basis

De werkvormen van Liberating Structures zijn zeer geschikt om de eerste stappen naar beter luisteren te ontwikkelen. Deze werkvormen kenmerken zich veelal door vanuit individuele wijsheid naar groepswijsheid te gaan. De basis ligt hier in het luisteren wat de ander zegt, zonder daar direct op te reageren. Het doel is dus vooral om eerst te begrijpen, en vervolgens de waardevolle elementen te benutten voor creatie. Het principe van 1-2-4-all is hier leidend.

Probeer bijvoorbeeld eens de werkvorm communicatie-café. Het doel van deze werkvorm is vooral kennisdeling en informatie-uitwisseling. Het gaat hier dus niet om het bedenken van oplossingen, wat juist vaak de neiging is in team-sessies. Doordat je de oplossing loslaat, creëer je transparantie in wat er al is. En juist daar zitten vaak de mooie routes naar oplossingen in verscholen!

Stappenplan:

1. Schrijf individueel op een post-it jouw gevoelens, gedachtes, kennis en ideeën over dit onderwerp
2. Elk groepslid krijgt 1 minuut om deze initiële visie te delen (de rest luistert)
3. Elk groepslid krijgt weer 1 minuut om te delen, dit keer wellicht met een aangepaste mening op basis van hetgeen dat je gehoord hebt
4. Voer een levendige conversatie met elkaar – tijdsduur verschilt, 5-10 minuten kan al genoeg zijn
5. Elk groepslid deelt zijn/haar outtake in 1 minuut per persoon

Vervolgens kan je een werkvorm kiezen die zich meer richt op het bedenken van oplossingen en acties. Voor het communicatie-café geldt echter dat je vroegtijdig betrokkenheid en waarde-optimalisatie creëert, als resultante van aandachtig luisteren. Zeker eens proberen dus!

Ben jij benieuwd hoe wij jou als Agile Coach nog beter kunnen leren luisteren? Neem dan contact op met een van onze consultants via  020 2614 195 of info@agilescrumgroup.nl en we plannen vrijblijvend wat in.

Ook interessant

• Agile Metrics: De KPI’s die jou en je team verder helpen
• Vier valkuilen van de Scrum Master
• Teaminterventies, hoe pak ik dat aan? (+werkvorm)

Over de auteur: Willemijn van Lier

Willemijn is Zelforganisatie- en Agile Coach. Haar passie om teams in beweging te krijgen is merkbaar zodra ze de ruimte binnen stapt. Zij benadrukt dat vertrouwen, autonomie en purpose de basis vormen voor succesvolle teams. Dit stimuleert dat teams zelf de verantwoordelijkheid voelen om gezamenlijke resultaten te behalen. Willemijn vertaalt makkelijk theorie naar praktijk; actie wakkert het leervermogen aan en daarmee de potentie om als team te groeien.