Acceptance Commitment Therapy (ACT) gebruiken bij (Agile) organisatieverandering

Als een organisatie besluit met Agile te gaan werken, dan start men meestal enthousiast. Het Agile gedachtengoed gecombineerd met een framework als Scrum, belooft mooie resultaten.

Echter, vaak blijkt na enige tijd dat de resultaten tegenvallen. Dit kan verschillende redenen hebben, zoals een team dat minder zelfsturend is dan gedacht door afhankelijkheden met de omgeving of omdat deels een eigen invulling wordt gegeven aan het Agile werken c.q. aan de implementatie van het Scrum framework. Dit zijn slechts twee voorbeelden van zichtbare oorzaken.

Ik zeg bewust ‘zichtbare oorzaken’ omdat het resultaat ook afhankelijk is van ‘onzichtbare oorzaken’, zoals bijvoorbeeld ‘overtuigingen’ bij de mensen die onderdeel zijn van het Agile werken. Tegenvallende resultaten kunnen daarom in veel gevallen ook worden toegeschreven aan niet direct zichtbare oorzaken.

Als we besluiten om Agile te gaan werken dan is dat feitelijk een besluit tot een transformatie. Dit betreft dan zowel de tools die we gebruiken bij het werk, maar ook hetgeen er van ons als mens wordt verwacht. In deze context wordt er ook wel gesproken over Doing Agile vs Being Agile.

De nieuwe tooling is redelijk eenvoudig te implementeren. Het volgen van bijvoorbeeld een Scrum training en begeleiding bij het gebruik van Scrum, is vaak voldoende om ons goed op weg te helpen. Echter, de verandering voor wat van ons als mens wordt verwacht, is minder eenvoudig. De vraag is dan ook waarom dat zo is. Om deze vraag te beantwoorden, hebben we meer inzicht nodig in hoe ons gedrag tot stand komt.

De Acceptance Commitment Therapy (ACT)

Gedrag is deels genetisch bepaald en deels aangeleerd. Hoe de verhouding tussen wat genetisch is bepaald en wat is aangeleerd, is stof tot discussie. Verder kun je gedrag onderverdelen in bewust en onbewust gedrag.

De Acceptance Commitment Therapy (ACT) geeft handvatten om te begrijpen hoe een deel van ons aangeleerde gedrag werkt. Binnen ACT wordt er vanuit gegaan dat je in je leven onvermijdelijk op allerlei ‘hindernissen’ stuit. Om met deze ‘hindernissen’ om te gaan bedenken we ‘overlevingsstrategieën’. Een ‘overlevingsstrategie’ is feitelijk nieuw waarneembaar gedrag. Vervolgens zetten we deze overlevingsstrategieën, min of meer onbewust, in op momenten dat een situatie ons doet denken aan de hindernis waarbij de overlevingsstrategie is bedacht. Vaak doen we dit omdat de associatie met de hindernis uit het verleden ons een vervelend gevoel geeft (bijvoorbeeld angst of boosheid).

Door het inzetten van de overlevingsstrategie ontlopen we dit vervelende gevoel.  Of dit alles een gewenst resultaat oplevert, wordt op dat moment niet of nauwelijks afgewogen. ACT geeft handvatten hoe overlevingsstrategieën –  die niet meer effectief zijn –  omgezet kunnen worden naar nieuw effectief gedrag. Binnen ACT zijn hiervoor zes stappen gedefinieerd.

Zes stappen om overlevingsstrategieën om te zetten naar nieuw effectief gedrag met ACT

1. Acceptatie: ruimte maken voor emoties, gedachten, verlangens en impulsen in plaats van ze te verdringen of te vermijden;
2. Defusie: een gezonde afstand tot gedachten nemen;
3. Contact met het hier en nu: met je aandacht niet steeds in je hoofd zitten, bij het verleden of in de toekomst, maar bewust aanwezig zijn in het hier en nu;
4. Observerende zelf: een “veilige plek” creëren van waar je alles kan waarnemen; je verdringt je gevoelens en gedachten niet, maar je identificeert je er ook niet meer mee;
5. Waarden: deze vormen de rode draad in een ACT-therapie en gaan over wat je écht belangrijk vindt in het leven;
6. Toewijding: het vertalen van je waarden in concreet gedrag.

Acceptatie van hetgeen we voelen en vervolgens bepalen welke actie gewenst is, geredeneerd vanuit hetgeen we belangrijk vinden (onze waarden),  zijn daarbij van groot belang.

Een Agile transformatie en ACT

Terug naar de Agile transformatie die niet opleverde wat we van tevoren hadden bedacht. Want hoe past bovenstaande daarbij?

Bij Agile transformaties hebben we het vaak over de ‘fixed mindset’ versus de ‘growth mindset’. Oftewel de beperkingsgerichte mindset versus de ontwikkelingsgerichte mindset.

Als we de handvaten van ACT hier tegenaan houden dan is de beperkingsgerichte mindset (deels) terug te voeren naar de genoemde overlevingsstrategieën. ACT geeft ook een kader hoe we hier het best mee om kunnen gaan, namelijk door inzicht te geven in waarden (wat is belangrijk) en het gedrag dat daar bij past te bepalen. En vervolgens door ‘gewoon’ te doen en het Agile beginsel van falen en leren zijn werk laten doen.

Een Agile transformatie gaat naast het leren hanteren van een nieuw framework en bijbehorende tools, vooral om een transformatie van gedrag. En die transformatie van gedrag is voor iedereen anders. Daarbij speelt niet alleen de werkomgeving een rol, maar ook alles wat we al in ons leven hebben meegemaakt zowel zakelijk als privé. Het hiervan bewust zijn is de eerste stap op weg naar een growth of ontwikkelingsgerichte mindset en het is daarmee ook een belangrijke stap richting een succesvolle Agile transitie.

Wil je eens doorpraten met een van onze ervaren coaches of trainer’s over wat Agile werken jou kan opleveren? Neem contact op via 020 2614 195 of info@agilescrumgroup.nl en we plannen vrijblijvend wat in.

Ook interessant

• Complexity Theory: over complexiteit in organisaties & Agile
• Hoe doe je (praktijk)ervaring op als beginnende Scrum Master?

Over de auteur: Fred Batten

Fred is Agile Coach en trainer bij Agile Scrum Group. Fred heeft veel ervaring met het trainen en coachen van management en leiderschap binnen diverse organisaties. Daarnaast is hij gespecialiseerd in persoonlijke effectiviteit en het verminderen van stress en burnout binnen teams. Deze combinatie van ervaringen maakt dat Fred organisaties en teams goed kan helpen met Agile werken.