samen
werken
Wat is oplossingsgericht coachen en hoe pas ik het toe in Agile teams?
Ben jij als coach meer gefocust op het probleem dan je denkt? Of wellicht word jij juist vooral op je problemen gecoacht. Er zijn verschillende methoden om te coachen. Sommige methoden focussen op het probleem, andere geven meer aandacht aan de oplossing. Oplossingsgericht coachen zit aan de ‘oplossingskant’ van het spectrum. In dit artikel bespreken we wat oplossingsgericht coachen is, hoe je het in de praktijk kan toepassen en dan met name gericht op Agile teams.
Wat is oplossingsgerichte coaching?
Met de methodiek oplossingsgericht coachen praat en denk je niet in problemen, maar in oplossingen. Oplossingsgericht coachen is helemaal gericht op het doel van de coachee: waar wil hij/zij naartoe en met welke (kleine) stappen kan hij/zij dichter bij de gewenste situatie komen? Je analyseert het probleem niet, je kijkt niet naar het ontstaan, maar je kijkt naar mogelijkheden.
Bij oplossingsgericht coachen richt je je op de gewenste toekomst van een coachee. Daarbij wordt het positieve van de gewenste situatie in de toekomst benadrukt. Je kijkt ook naar zaken die al eerder hebben gewerkt. Wellicht heeft iets niet altijd gewerkt maar waren er situaties waarin de gewenste situatie zich al deels voordeed.
Voorbeeld van oplossingsgericht coachen
Stel dat je het moeilijk vindt om je mening te geven over zaken die worden besproken in een groep. Echter, soms komt het voor dat je daar minder moeite mee hebt. Door na te gaan hoe deze situatie afwijkt van andere situaties, kan een manier worden gevonden of gecreëerd waardoor de coachee zich vrijer voelt om zijn of haar mening te geven. Het geeft ook een positief gevoel (want in bepaalde situaties werkt het al) en het geeft vertrouwen dat er mogelijkheden zijn. Hierbij probeer je de coachee met eigen oplossingen te laten komen.
Bij oplossingsgericht coachen werk je met kleine haalbare stappen. Dit zorgt ervoor dat de coachee snel resultaat ervaart. Daarnaast leert de coachee wat wel en niet werkt. Hier zit ook gelijk een link met het Agile gedachtegoed en in het bijzonder met empirisme. Empirisme gaat uit van ‘leren door te doen’ en ‘besluiten nemen met de kennis die je op dat moment hebt’. Het uitproberen van kleine stapjes en daarvan leren vanuit oplossingsgericht coachen, sluit hier naadloos op aan.
Een meer uitgebreide beschrijving van oplossingsgericht coachen vind je terug in het boek ‘De bekendste methodieken voor no-nonsense coachen (bron 1).
Hoe coach je oplossingsgericht?
Een van de bekendste hulpmiddelen bij oplossingsgericht coachen is het toepassen van de ‘wondervraag’. Hierbij stel je aan de coachee de vraag: ‘Stel je voor dat er zich een wonder voordoet en het probleem is opgelost, hoe ziet het eruit?’. Met de schets van die ideale toekomstige situatie kun je vervolgens op zoek gaan naar zaken die nu al gaan zoals beschreven in het antwoord op de wondervraag. Daarmee kun je kijken wat de coachee kan doen om dat vaker te laten gebeuren. Daarnaast kun je samen met de coachee onderzoeken waar deze staat ten opzichte van de ideale situatie. Op basis daarvan help je de coachee te formuleren welke kleine stappen er mogelijk zijn richting de ideale situatie.
Een voorbeeld in de praktijk
Stel dat een coachee moeite heeft om ‘nee’ te zeggen tegen verzoeken van collega’s om extra werk op te pakken. Het gevolg is dat de coachee ’s avonds vaak overwerkt wat ten koste gaat van de tijd voor zijn gezin. Je kunt de coachee dan vragen de situatie te visualiseren als deze ‘nee’ durf te zeggen tegen vragen van collega’s om werk over te nemen. Vervolgens kun je samen met de coachee onderzoeken welke stappen hij/zij kan zetten om richting de ideale situatie te bewegen. Bij dit laatste kan je gebruik maken van een schaalmodel. De visualisatie van de ideale situatie krijgt daarbij de waarde 10. Vervolgens vraag je de coachee welke waarde hij/zij geeft aan de huidige situatie. Stel dat dit een ‘5’ is. Dan kun je vervolgens vragen aan de coachee om te visualiseren hoe de situatie er uit ziet als het een ‘6’ is en wat het verschil is tussen ‘5’ en ‘6’. Op basis daarvan kun je de coachee in kleine stappen aan laten geven wat hij/zij kan doen om uiteindelijk bij de ideale situatie uit de te komen.
Hoe pas je het toe in Agile teams?
Zoals in het begin van de blog al aangegeven, sluit oplossingsgericht coachen naadloos aan op het Agile gedachtegoed. Over het algemeen wordt oplossingsgericht coachen toegepast bij 1 op 1 coaching. Echter, is het ook toepasbaar bij (Agile) teams? Het antwoord is ‘ja’! Onderstaand een aantal stappen die je kunt doorlopen:
Het stellen van de wondervraag. Bij een team heeft dit wat meer voeten in de aarde dan bij een individueel persoon. Je moet immers een gezamenlijk beeld gaan vormen van de situatie in het geval van een wonder. Om dit te faciliteren kun je gebruik maken van Liberating Structure werkvormen. Bijvoorbeeld de werkvorm ‘conversation cafe (bron 2). Deze werkvorm zorgt ervoor dat iedereen aan het woord komt zodat er een gezamenlijk beeld ontstaat;
Wat zijn de sterke punten in het team. Vraag aan de teamleden welke sterke punten eenieder heeft. Deze kun je dan als team inzetten om dichter bij het einddoel te komen;
Successen uit het verleden delen. Laat teamleden vertellen over eerdere ervaringen waarvan ze geleerd hebben en die toepasbaar zijn in het heden;
Acties definiëren. Bepaal op basis van de antwoorden op de voorgaande vragen welke acties er gedefinieerd kunnen worden om dichter bij het einddoel te komen.
Om af te sluiten wil ik meegeven dat oplossingsgericht coachen in belangrijke mate een mindset is die je stimuleert. Je zou kunnen zeggen dat het de zogenaamde growth mindset (bron 3) stimuleert; openstaan voor nieuwe dingen, leren van de dingen die wel en ook die niet werken.
Heb jij dit artikel gelezen, en denk je nu: ik wil meer leren over oplossingsgericht coachen en agile werken? Neem dan contact op via 020 2614 195 of info@agilescrumgroup.nl
Bronnen:
1 ‘De bekendste methodieken voor no-nonsense coachen’ van Anne de Jong & Marielle Rumph
2 Liberating Structures, conversation café.
3 ‘mindset’ van Carol Dweck over fixed en growth mindset, uitgegeven in 2007
Ook interessant:
- 5 tips voor een goede sprint planning
- Wat zijn Agile teams? Dit zijn 7 kenmerken
- Welke SAFe Events zijn er? Alle 11+ meetings op een rij
