De Lean Startup Methode: Wat is Lean Startup?

Word ik met mijn idee en het gebruiken van de Lean Startup Methode straks de nieuwe Mark Zuckerberg? Een fantastisch idee omzetten naar een miljoenenbusiness. Het zou zomaar kunnen.

Maar wat is de Lean Startup? Hoe word ik succesvol met de Lean Startup? Dit is precies waar de Lean Startup je bij kan helpen. Huh..? Een methode die zichzelf helpt?

In deze blog vertelt Ronny Veen (Agile Coach) over de achtergrond van de methode en leg hij uit aan de hand van een voorbeeld waar de Lean Startup over gaat. En misschien word jij de nieuwe Mark Z.?

De achtergrond van de Lean Startup Methode

Het is altijd leuk om over zo’n successtory van een startup te lezen, niet? Jonge honden die met een hip idee ineens een miljoenenbedrijf hebben. Het inspireert, het bevestigt de herkenbare waarden van hard werken en doorzettingsvermogen … en dan financieel succes!

De oorsprong van de Lean Startup ligt echter niet in deze succesverhalen, maar juist in de (vele) mislukkingen van startups of productinnovaties. Volgens Eric Ries, de grondlegger van de Lean Startup leveren deze mislukkingen economische schade en verspilling op. Volgens Ries wordt dat o.a. veroorzaakt door management methodes die niet geschikt zijn voor innovaties of startups.

Wat leerde jij op school?

Even terugdenken. Hoe heb ik dat eigenlijk geleerd in mijn studietijd? Tijdens mijn studie heb ik geleerd dat ik een goed doordacht plan moest opstellen als ik een nieuw product in de markt ging zetten; marktonderzoeken doen, marktanalyses maken, strategie bepalen, financiële analyses, marketing campagnes, etc. En dan met een mooie big bang het product lanceren.

Ondanks alle onderzoeken deed ik veel aannames. Veel data waren gewoon niet bekend. Bijvoorbeeld een aanname in het financiële plan: In jaar 1 verkopen we X aantal producten, in jaar 2 X+, met andere woorden: hoe verdienen we de investering terug die gedaan moet worden? De aannames hadden we goed doordacht, maar het blijven aannames. Een verkeerde keuze is daarmee snel gemaakt. Maar we hadden toch zo’n goed idee? De kans op mislukking is nog steeds groot.

Aan goede ideeën ontbreekt het niet

Veel innovaties of introductie van nieuwe producten mislukken. Volgens Ries ontbreekt het bij mislukkingen ook niet aan goede ideeën of visie, maar aan onvoldoende kennis van processen die nodig zijn om de visie op een product om te zetten naar een goedlopend duurzaam bedrijf.

Traditionele management methodes, zoals ik ook geleerd heb tijdens mijn studie, passen minder goed bij innovaties en startups, omdat de startup onderhevig is aan veel onzekerheden. Is ons idee wel het product waar de markt behoefte aan heeft? Ries is in zijn praktijk gaan experimenteren en zo heeft hij de Lean Startup methode ontwikkeld. De Lean Startup komt voort uit verschillende ideeën over management, productontwikkeling, klantontwikkeling, Lean en Agile development.

Ries: “Mijn missie is het wereldwijd verbeteren van het slagingspercentage van nieuwe innovatieve producten.”

De Lean Startup gaat over keuzes maken. Keuzes op basis van feiten. Je hebt een idee of een visie, maar je weet nog niet precies hoe je daar een duurzame business van maakt. De Lean Startup helpt je daar bij en gaat uit van vijf principes.

De 5 principes:

1. Ondernemers zijn overal
2. Bouwen-Meten-Leren
3. Gevalideerd leren
4. Innovatie boekhouding
5. Ondernemerschap is management

Wie kan de Lean Startup Methode gebruiken?

In een Lean Startup draait het om innovatie. Het gaat over het managen van iets nieuws (een innovatie), iets waarvan we nog weinig weten. We hebben het namelijk nog niet eerder gemaakt en in de markt gezet. Er zijn geen data beschikbaar waarmee we een trend kunnen voorspellen of weten hoe groot een afzetmarkt is of zal zijn.

Wat belangrijk is, is de mindset die bij deze situatie past. Een mindset van ondernemerschap die past bij de onzekere wereld rondom de ontwikkeling van een nieuw product. Dit is het principe van Ondernemers zijn overal (1.). De Lean Startup methode is bruikbaar voor overheden die nieuwe dienstverlening moeten ontwikkelen maar ook voor whizzkids op een studentenkamer die een briljant idee hebben. Het is overal toepasbaar.

Wat is de Lean Startup Methode?

In de Lean Startup staat het proces van innovatie centraal: continue leren en innoveren op basis van feiten (wetenschap). Het is een manier die je helpt leren om een organisatie vorm te geven rondom een product. Niet het organiseren van het productieproces, maar de organisatie rondom het proces van innovatie.

Een wereld van een innovatie is onbekend en onzeker. Dit vraagt om wendbaarheid van strategie, sturing en ontwikkeling van het product. De Lean Startup methode betreft dus meer dan alleen een product ontwikkelen. Het begint met een idee voor een innovatie.

Voorbeeld: door toename van het aantal elektrische fietsen en van de snelheid van de fietsen, maar ook de ernst en het aantal ongelukken dat hierdoor toeneemt, heb ik een idee. Een idee voor een systeem waarmee de veiligheid op de weg en fietspaden voor iedereen vergroot wordt. Gezien het aantal (elektrische) fietsen in Nederland (b)lijkt dit een grote afzetmarkt.

Hoe dan?
Een nobel idee, maar welke keuzes ga ik nu maken? Hoe ga ik mijn idee in een product vormgeven en aan wie verkopen? Hoe neem je de juiste beslissingen? Dat weet je niet, maar je wil zo snel mogelijk het effect van je beslissing weten. Ik weet niet of mijn idee succesvol zal zijn in de bedachte vorm. Mijn idee is gebaseerd op aannames of hypotheses (Hypothese: Mijn idee draagt bij aan de veiligheid).

De Lean Startup methode noemt deze aannames leaps of faith. Je zal aannames moeten doen. Maar hoe weet je dat jouw hypotheses kloppen? Een Lean Startup wil dit zo snel mogelijk toetsen. De Lean Startup stelt dat je je innovatie of idee zo snel mogelijk omzet in een MVP (Minimum Viable Product) of prototype en in handen van je gebruikers brengt (de early adapters). Op basis van je hypothese maak je een sprong in het diepe. Waarom? Omdat je dan kan meten wat het effect is van je innovatie (keuze). Het snel naar de gebruiker brengen van je MVP is het principe van bouwen-meten-leren (2.). Een leercyclus die je in een Lean Startup zo kort mogelijk wilt houden, zodat je snel kunt innoveren (nieuwe keuzes kan maken) op basis van wat we meten. Lever je met jouw product de juiste waarde?

Voorbeeld. Mijn eerste prototype op basis van mijn idee (MVP) bestaat uit een digitale toeter die, als ik boven de 25 km per uur fiets met een sensor andere fietsers signaleert en automatisch toetert als waarschuwing. Naarmate ik harder rijd, neemt het volume toe van de toeter. Omdat veel ernstige ongelukken bij fietsers op leeftijd (60+) gebeuren en de vergrijzing toeneemt kies ik deze doelgroep als mijn afzetmarkt.

Hoe weet ik of mijn MVP in mijn voorbeeld waarde levert? Je gaat empirisch dus proefondervindelijk een aanname (of hypothese) bevestigen of ontkrachten. Dit kan een hypothese zijn voor het product, markt, strategie, etc. Je meet continue de progressie van de keuzes die je maakt en stelt op basis daarvan weer nieuwe hypotheses op. Door dit steeds te herhalen ontwikkelt een product en organisatie zich steeds verder. Dit is het principe van gevalideerd leren (3.). Continue experimenteren waarbij een experiment een product is dat zich steeds verder ontwikkelt. Elke korte cyclus biedt een nieuw keuze of een nieuw sturingsmoment: gaan we door, gaan we linksaf of rechtsaf?

Voorbeeld: Mijn hypothese was dat de veiligheid vergroot werd door een toenemend volume van de toeter bij hogere snelheid. Dit blijkt echter niet zo te zijn. Mijn innovatie zorgt voor een schrikreactie. De gebruikers schakelen de toeter op de fiets zelfs uit of halen ‘m van de fiets af na aanschaf van de fiets. De gebruikers minderden wel vaart bij het plotselinge geluid van de toeter.

Zal de MVP zoals bedacht een groot succes worden? Op basis van je gevoel… vast niet. Maar we nemen geen beslissing op basis van gevoel, maar op basis van metingen. We hebben een aantal gedragingen gemeten waarmee we verder kunnen. De visie blijft gelijk (systeem voor bevorderen veiligheid op de weg), maar de invulling niet. We hebben onze hypothese ontkracht en stellen een nieuwe hypothese op.

Voorbeeld: Nieuwe hypothese – De sensoren worden gekoppeld aan een trilsysteem in de fiets: zodra ik sneller dan 25 km/u fiets en de sensor andere fietsers op mijn pad constateert geeft het systeem een lichte vibratie af in het stuur.

Maar op basis waarvan maak je keuzes? Hoe ‘stuur’ je een startup? Hoe zorgen we er voor dat ondernemingsresultaten verbeteren? Zoals in het laatste voorbeeld is er een aantal gedragingen dat ontstaat als gevolg van onze innovaties. De uitdaging van een Lean Startup is om een organisatie op te bouwen waarin we aannames op een systematische wijze kunnen toetsen zonder de visie uit het oog te verliezen. Om keuzes te kunnen maken maak je gebruik van metrics (indicatoren) om effecten van innovatie en vooruitgang objectief te meten. Elke metric die gebruikt wordt moet een duidelijk oorzaak en gevolg meten die de progressie weergeeft. Anders neem je beslissingen op basis van verkeerde metingen, zogenaamde vanity metrics. Je houdt jezelf voor de gek door conclusies te trekken op basis van schijneffecten.

Voorbeeld: De fietsen met trilsysteem gaan als warme broodjes over de toonbank. Onze omzet is verdubbeld. We zijn goed bezig!… Maar wat blijkt. De trilling wordt als vervelend ervaren. Ook het trilsysteem wordt door gebruikers uitgeschakeld en niet gebruikt. De gebruiker remt wel af na het voelen van de trilling.

De toename van de omzet komt door een subsidieregeling van de overheid voor werkgevers en een goede marketingcampagne voor verkoop van elektrische fietsen. Neem je een beslissing op basis van de omzetstijging, dan neem je een beslissing op basis van een vanity metric. De omzetstijging houdt geen verband met onze gekozen innovatie.

In een Lean Startup wordt een fundament gelegd om continue te meten met de juiste metrics. Dit is het principe van innovatie boekhouding (4.). Door vroegtijdig in het proces een organisatie neer te zetten waarmee je de vooruitgang kan meten, realiseer je direct een fundament voor een duurzamere organisatie. Wat meet je dan? In het voorbeeld gaat het o.a. om het meten van het gedrag. Hoe handelt mijn gebruiker op basis van mijn innovatie. De gebruiker remt in het voorbeeld nog steeds af, maar schakelt het systeem toch uit.

Een startup is zoals eerder geschreven meer dan alleen een product ontwikkelen. Het gaat ook om het managen van een organisatie. Dit vraagt om een ander soort manager dan ‘normaal’. Hiermee komen we bij het laatste principe van de Lean Start Up: Ondernemerschap is management (5.). Ries stelt dat de unieke situatie van een startup vraagt om een functienaam van ‘ondernemer’. Wat bedoelt hij hiermee? Het gaat om een creatieve vernieuwer. Niet een traditionele manager gericht op controle en verantwoording of het realiseren van efficiency en kostenreductie (bij volwassenheidsfase product). Het is iemand die creatief is, durf en moed vertoont om beslissingen te nemen. Hoeft hij/zij dan geen verantwoording af te leggen? Natuurlijk wel, maar hij wordt beoordeeld en beloond op basis van het systeem van innovatie boekhouding, de gemeten vooruitgang. Het is iemand die op basis van de Lean Startup principes teams kan leiden. Teams waarin een cultuur van innoveren een gewoonte is.

Samengevat

Om tot slot nog even terug te kijken naar mijn fietsvoorbeeld. Het resultaat van mijn idee kan zijn dat mijn MVP zich ontwikkelt tot een elektrische fiets met een systeem dat de fiets automatisch afremt. En de markt waar ik mij op ga richten kan de markt van de senior fietsers zijn, maar ook de zakelijke fietser. Het zou ook zomaar kunnen zijn dat mijn idee zich uiteindelijk ontwikkelt tot een sensor met software voor een auto die automatisch afstand houdt (… voor het gemak ervan uitgaand dat dit nog niet zou bestaan).

Met de Lean Startup wordt een creatieve speeltuin gecreëerd. Een creatieve speeltuin om in te innoveren. Een organisatiecultuur van continue leren en aanpassen en verbeteren. Niet op basis van gevoel, maar op basis van feiten. Elke bijstelling van mijn MVP is een strategische keuze en levert nieuwe informatie en innovatie op. Door eerder en sneller keuzes te maken en bij te sturen vergroot de Lean Startup methode de kans van slagen van je innovatie. Ontdek snel wat wel en niet werkt! Dan kan je de juiste keuzes maken.

Heb jij een idee waarmee je verder geholpen wil worden naar succes? Of ben je benieuwd naar de mogelijkheden van Lean of Agile werken in jouw organisatie? Neem dan contact met ons op.

Bronnen:

1. Ries (2017), De Lean Startup: Hoe voortdurend innoveren tot een succesvolle business leidt (7^e druk), Amsterdam Pearson.
2. Ries (2017), The Startup Way: How Entrepreneurial Management Transforms Culture and Drives Growth, Milton Keynes (UK) Portfolio Penguin

Ook interessant:

• De ideale Scrumruimte, hoe ziet de eruit?
• Wat is Scrum?: 10 korte animatie video’s
• Scrum vs Agile

Vind je dit artikel interessant?

Volg ons op LinkedIn (we delen onze blogs met je)